Een warmtepomp in een woning uit 1982

In 2007 is Gijs begonnen door acht goedkope zonnepanelen op het Zuiden te leggen. Gijs: “Ik vond dat toen leuk en het sloeg direct aan. Toen ik een jaar later een partij kwalitatief betere zonnepanelen kon kopen, heb ik dat ook meteen gedaan.” Gijs heeft de oude zonnepanelen verplaatst naar een plek op het Noorden en de nieuwe, kwalitatief betere panelen, op het zuiden van zijn dak gelegd. Ook dat bleek weer een goede stap. Niet gauw daarna volgde een zonneboiler.

Als techneut met zoveel kennis heb je natuurlijk wel een voordeel

Dat klopt, ik kan heel veel zelf, ik heb ook bijna alles zelf geïnstalleerd in huis. Toen ik bij Eneco de eerste hybride warmtepomp had ontwikkeld, heb ik ook direct het eerste exemplaar in mijn woning laten installeren. Dit was begin 2016, we hebben deze gebruikt tot mei 2018.

Waarom maar tot mei 2018?

Met die hybride warmtepomp is mijn gasrekening gehalveerd, dit gaf mij het volste vertrouwen om voor een NIBE-warmtepomp te gaan, waardoor we helemaal van het gas af zouden zijn. Dit is natuurlijk geen logische route, met het juiste advies kan je ook meteen deze stap maken."

Dus in mei 2018 ben je overgestapt op volledig gasloos met een andere warmtepomp?

"Ja, in mei 2018 is de ventilatielucht/water warmtepomp (F730) geïnstalleerd. Grappig detail is dat we geen ventilatiesysteem in huis hadden. Deze woning is in 1982 nog opgeleverd met natuurlijke ventilatie."

Dat zou je wel denken wanneer je kiest voor een ventilatielucht/water warmtepomp?

"Ja dat klopt. We hebben enkel een buis aangelegd naar de badkamer, we gebruiken daarnaast gewoon de zolderlucht. Een technisch detail voor wie dat interessant vindt, de warmtepomp is ingesteld op 180 m³/h ventilatielucht. Dit houdt in dat er 180.000 liter lucht per uur uit de woning wordt gezogen. Het grootste deel hiervan komt van de zolder. Ongeveer 50 tot 80 m³/h komt uit de badkamer."

"Eh ja bijna helemaal. Zoals je ziet staat er nog een gashaard in de kamer. Die hebben we ooit van ons “trouwgeld” gekocht en is dus eigenlijk een huwelijkscadeau. Hij staat 1 keer per jaar aan met kerst maar we kunnen er nog geen afscheid van nemen. Daarnaast koken we nog op gas. In onze keuken zit een heel mooi, dik en zwaar granieten blad. Willen we overstappen op een inductie kookplaat dan moeten we een kookplaat vinden die weer precies in de sparing past, dat gaan we nu nog even niet doen."

Dus je verbruikt nog wel wat gas?

"Ja, het is eigenlijk zonde want voor dat beetje betalen we vastrecht voor gas en die zijn zo’n 180 euro per jaar. We verbruiken maar heel weinig gas dus daardoor wordt dat beetje gasverbruik enorm kostbaar. Er komt vast nog wel een moment dat we volledig van het gas af gaan maar nu dus nog even niet. We verwarmen ons huis volledig gasloos, net als ons warmtapwater."

"Het zorgt wel voor wat aanpassingen in gebruik. Ik ben streng voor ons gezin. In de boiler kan 180 liter water en deze wordt maar één keer per dag opnieuw verwarmd. Ik heb hiervoor het klokprogramma op de warmtepomp ingesteld. We kunnen per persoon ongeveer 8 minuten douchen. Dat is wel even anders dan voorheen. Ik stond in het verleden wel eens 20 minuten onder de douche. Mijn vrouw moppert er wel eens over en zegt dan:” Jij met je warmtepomp”. Het is ook echt wel eens onhandig. Zijn we een keer lui s ‘avonds en wassen we de pannen niet af, dan staan we de volgende dag te kijken met koud water en aangekoekte pannen. Er zitten dus echt wel een paar nadelen aan”.

Wanneer verwarm je die boiler dan?

"Dat doen we dus één keer per dag op het beste moment van de dag. Dat is tussen 15:00 uur en 18:00 uur want dan is de zolder het warmst. Zo kunnen we tegen een heel hoog rendement de boiler opwarmen. Er is wel een knopje op de kamerthermostaat, met dat knopje kun je de warmtepomp tijdelijk in de luxe stand zetten, hiermee kan je eenmalig de boiler opwarmen buiten het klokprogramma om. Op eerste kerstdag hadden we veel bezoek en was ik de hele dag in de weer met potten en pannen. Dan moet je ook de hele dag door de pannen afwassen. Dan kiezen we dus heel bewust voor de luxe stand, alleen voor die dag."

Maar dan lever je dus echt wat wat aan comfort in?

"ja dat doen we zeker en dat doen we heel bewust. We maken het jaar, met één keer de boiler opwarmen per dag, af omdat ik graag wil zien wat dat doet. Maar na dit jaar gaan we die boiler wel op continu zetten zodat we altijd warm water hebben.

Dan ga je in rendement dus wel wat inleveren?

"Wanneer je niet meer één keer per dag de boiler verwarmt maar continu de hele dag door, verlies je het voordeel van het gunstigste moment op de dag. Daarnaast hebben we nu geen stilstand verlies."

Wat is stilstand verlies?

Wij warmen de boiler op tussen 15.00 uur en 18.00 uur, de rest van de dag is het verwarmen van tapwater geblokkeerd middels het klokprogramma. Wij verbruiken eigenlijk al het warm water in de avonduren. Zoals we het systeem nu gebruiken, is om 23.00 uur de boiler leeg tot de volgende dag. Een warme boiler heeft verlies, hoe goed hij ook geïsoleerd is. Bij deze specifieke warmtepomp is het stilstand verlies zo’n 50W/h. Omdat de boiler leeg is kan de warmtepomp de volgende middag beginnen met verwarmen tegen een hoog rendement. Omdat de boiler helemaal koud is. Naarmate de boiler, tijdens het opwarmen, warmer wordt gaat het rendement omlaag. Dit komt omdat de warmtepomp het meest efficiënt warmte kan maken bij zo laag mogelijke watertemperaturen.

"Het huis blijft prima op temperatuur. Het jaar is nog niet om maar de belangrijkste wintermaanden hebben we achter de rug. Ik hou zelf dagelijks alle meterstanden bij en ik bekijk van dag tot dag wat het rendement is. We draaien een COP van gemiddeld 4 dus ik ben zeer tevreden."

Kun je een gemiddelde COP van 4 uitleggen?

"COP is eigenlijk een getal dat het rendement weergeeft. En het staat voor coëfficiënt of performance. Hoe hoger het COP hoe hoger dus het rendement. Bij een COP van 4 heeft de warmtepomp 3 eenheden warmte uit de bron (in dit geval uit de ventilatielucht)gehaald en éen deel uit elektra. Dit maakt samen vier delen warmte. Een warmtepomp wordt interessant vanaf een COP van 3, dit komt door de huidige spreiding tussen stroom en gas. Als je nu voor €1 gas koopt en je koopt voor €1 stroom, dan zit er in die ene euro gas ongeveer 3x zoveel warmte. Kortom, als je warmtepomp een COP heeft lager dan 3 dan is het financieel minder aantrekkelijk dan gas. De warmtepomp verwarmt je huis wel maar is financieel minder aantrekkelijk."

Nu hadden we natuurijk een hele koude winter, maar merkte je verschil tijdens die paar koude dagen?

"De winter was inderdaad niet dramatisch koud. Er zijn wel echt een aantal dagen geweest die flink onder “0⁰C” zaten en ons huis bleef perfect warm. Je ziet dan wel dat het COP lager is. Op de koudste dagen hadden we COP’s van 3 tot 3,5 en zelfs een keer 2,7. In de mix, dus gemiddeld over alle dagen tot zover (sinds mei 2018) zitten we op een COP van 4 en dat is dus inclusief die koude dagen. We zullen naar schatting uitkomen op een totaal verbruik van 1500/1600 kWh en dit is volledig opgewekt uit onze zonnepanelen."

En qua comfort? Missen jullie de stralingswarmte?

"We hadden al vloerverwarming. Dus ook de cv-ketel draaide op 40℃ aanvoertemperatuur. De stralingswarmte hadden we daarvoor dus ook niet. Wat we wel altijd merken, ook toen we de ketel nog hadden, dat het op hele koude dagen wat koud kan aanvoelen in je nek als je vlak voor het glas zit. Er zit HR++ glas en toch komt daar bij hele koude dagen kou vanaf. De bank staat hier voor het raam waardoor we s ’avonds op dat soort dagen dus wel de gordijnen dicht moeten doen. De stralingswarmte van een radiator, die dat zou compenseren, heb je dan niet nodig want het gordijn levert voldoende comfort. Als het buiten echt koud is, wordt onze vloer ook echt lekker warm en die zorgt ervoor dat ons huis, ongeacht cv-ketel of warmtepomp, op temperatuur blijft."

Het is vooral belangrijk dat je als oriënterende klant goed geïnformeerd bent. Een andere manier van verwarmen vraagt soms ook om een aanpassing in levensstijl. Zorg dus dat je weet wat de voor- en nadelen voor jouw woning zijn. Laat je informeren door een installateur met kennis en weet ook wat je comfort wensen zijn. Op die manier kan een installateur het juiste advies voor jouw woning en gewenste comfort geven. Er zijn vanuit de overheid nu aantrekkelijke subsidie’s waardoor de drempel nog wat verlaagt wordt.