Een lagere energierekening met een slimme meter in huis... kan dat?

Het enige dat een slimme meter dus extra doet ten opzichte van een analoge meter, is het doorgeven van de meterstanden voor gas en elektriciteit aan je netbeheerder via een soort ingebouwde mobiele telefoon. Een logische vraag is dan ook: als zo’n slimme meter zelf niets bespaart, waarom wordt hij dan toch geassocieerd met energiebesparing? Dat zit zo: het is de bedoeling dat je als consument meer inzicht krijgt in je verbruik als de tussenstanden periodiek – bijvoorbeeld elke maand, elke week of zelfs elke dag – aan jou beschikbaar worden gesteld. Dit inzicht zorgt weer voor bewustwording, want aan de hand van je actuele verbruiksgegevens kun je heel eenvoudig zien wat het effect is van je inspanningen om energie te besparen. Zet je de verwarming bijvoorbeeld een graadje lager of draai je de vaatwasser alleen als hij helemaal vol is, dan kun je effect daarvan vrijwel meteen terugzien op je slimme meter.

Er zijn twee manieren om je energieverbruik te kunnen bekijken:

• Via een apparaatje dat op de zogeheten ‘P1-poort’ van je slimme meter is aangesloten. Meestal communiceert zo’n apparaatje met een app, zodat je de informatie op je smartphone of tablet kunt bekijken;
• Met behulp van informatie die je energiebedrijf van de energiemeter heeft ontvangen en via een website of app aan jou beschikbaar stelt. In beide gevallen kun je exact volgen hoeveel gas en elektriciteit je hebt verbruikt en – als je een pv-installatie hebt – hoeveel elektriciteit je aan het net hebt teruggeleverd.

Naast de mogelijkheid om het verbruik op afstand te kunnen uitlezen, moet de slimme meter nóg een belangrijk voordeel bieden: energiebesparing. Bij de introductie van de slimme meter werd er vanuit gegaan dat het mogelijk is om – door een gedragsverandering bij de consument – een energiebesparing van 3,5% te realiseren. Bekijk je dit op landelijke schaal, dan heb je het over een enorme hoeveelheid energie. De landelijke invoering van de slimme meter in Nederland kost in totaal meer dan € 3 miljard. Uitgangspunt is dat die kosten door de jaarlijks terugkerende energiebesparing worden terugverdiend. Tot nu toe blijkt de energiebesparing door de slimme meter echter tegen te vallen: de besparing is minder dan 1%. Het lijkt erop dat dit tegenvallende resultaat te wijten is aan het feit dat de meetgegevens weliswaar beschikbaar zijn, maar dat je als consument zélf actie moet ondernemen om ze daadwerkelijk te kunnen inzien. Dit laatste gebeurt helaas veel minder dan gedacht, waardoor het besparingseffect achterblijft bij de verwachtingen.

Zoals je hebt kunnen lezen, kan een slimme meter je op een eenvoudige manier inzicht geven in je dagelijkse elektriciteitsgebruik. En hoewel de slimme meter alleen je totale verbruik – dus van je warmtepomp én het huishoudelijk verbruik samen – toont, biedt hij je wél de mogelijkheid om het effect te kunnen zien van eventuele experimenten en ideeën die je hebt met betrekking tot het besparen van energie voor centrale verwarming en de bereiding van warmtapwater. In die zin is de slimme meter dus tóch wel een handig hulpmiddel.